1. Τα οξεα

1.1 Ιδιότητες των οξέων

Διαβάστε στην σελ.12 το πάνω κομμάτι.

Τα οξέα – Η γεύση τους

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Παρουσίαση cx11a (Οξέα)

Για να περιηγηθείτε στις παρουσιάσεις prezi μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα βελάκια του πληκτρολογίου

Υπάρχουν κάποιες ουσίες που ονομάζονται δείκτες. Οι δείκτες όταν αντιδράσουν με οξέα αλλάζει το χρώμα τους.

Διαβάστε το κείμενο στην σελ.13 για τους δείκτες.

Παρουσίαση cx11b (Δείκτες)

Φωτόδεντρο

Πείραμα 1
Υλικά: βρομοθυμόλη ή βάμμα ηλιοτροπίου, ξίδι, νερό
Ρίχνουμε ξίδι μέσα σε βρομοθυμόλη ή βάμμα ηλιοτροπίου (δείκτες).
Παρατηρούμε ότι αλλάζει το χρώμα και βλέπουμε τι χρώμα παίρνει.
Κάνουμε το ίδιο με νερό.

Πείραμα 2
Υλικά: ξίδι, μπαλόνι, μπουκάλι, μαγειρική σόδα.
Σε μπουκάλι ρίχνουμε ξίδι.
Σε ένα μπαλόνι βάζουμε μαγειρική σόδα και το εφαρμόζουμε στο μπουκάλι.
Αναποδογυρίζουμε το μπαλόνι και η μαγειρική σόδα πέφτει μέσα στο ξίδι.

Ερμηνεία πειράματος

Αυτό που βλέπουμε είναι μια χημική αντίδραση.
- Παρατηρούμε κάποιες φυσαλίδες. Αυτές οι φυσαλίδες είναι CO2. Από την αντίδραση απελευθερώνεται αέριο CO2, το οποίο φουσκώνει το μπαλόνι. Είναι αυτό το αέριο που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου καθώς και το αέριο που εκπνέουμε.
- Η μαγειρική σόδα είναι ένα ανθρακικό αλάτι. Όπως και το μάρμαρο είναι ένα ανθρακικό αλάτι (Το αλάτι που τρώμε είναι χλωριούχο αλάτι NaCl). Η μαγειρική σόδα λοιπόν αφού είναι ανθρακικό αλάτι περιέχει άνθρακα. Απ’αυτόν τον άνθρακα προκύπτει το CO2 όταν αντιδράσει η μαγειρική σόδα με ένα οξύ, όπως π.χ. το κιτρικό οξύ του λεμονιού ή το οξικό οξύ του ξιδιού.

Οξύ + ανθρακικό αλάτι -> ……… + CO2

Πείραμα 3
Υλικά: μπαλόνι, μπουκάλι, aquaforte, ψευδάργυρος (Zn) ή αργίλιο (Al).
Κάνουμε ότι και στο πείραμα 2 αλλά αντί για ξίδι χρησιμοποιούμε HCl από ένα μπουκάλι με aquaforte και αντί για μαγειρική σόδα χρησιμοποιούμε ένα μέταλλο Zn ή Al.

Ερμηνεία πειράματος

Αν κάνουμε μια αντίδραση οξέος με κάποιο μέταλλο π.χ. ψευδάργυρο θα παρατηρήσουμε να παράγεται ένα αέριο. Αυτό το αέριο είναι το υδρογόνο. Έτσι πραγματοποιείται η πιο κάτω χημική αντίδραση:
Οξύ + μέταλλο -> ……… + Η2

Όλα αυτά που αναφέρθηκαν είναι οι ιδιότητες των οξέων ή αλλιώς ο όξινος χαρακτήρας.
Διαβάστε στην σελ.14 κάτω για τον όξινο χαρακτήρα.

1.2 Οξέα κατά Arrhenius

Κοιτάξτε στον πίνακα 1 στην σελ.15 και βρείτε τι κοινό έχουν όλες οι αντιδράσεις.

Όλα τα οξέα δίνουν ιόντα υδρογόνου όταν διαλυθούν στο νερό.

Τα οξέα – Ο Arrhenius

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Βίντεο cx11d (αντίδραση HCl με H2O)

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Διαβάστε στην σελ.15.

Αν ρίξουμε υδροχλώριο (HCl) μέσα σε νερό θα φτιάξουμε το καθαριστικό aquaforte. Είναι ένα υδατικό διάλυμα υδροχλωρίου. Δηλαδή διάλυμα με διαλύτη νερό και διαλυμένη ουσία το HCl.

Τι σημαίνει διαλυμένη ουσία;

Είναι η ουσία που διαλύεται μέσα στο νερό ή σε κάποιον άλλο διαλύτη.

Πώς διαλύθηκε το HCl;

Το HCl διαλύεται γιατί εξαιτίας του νερού σπάει ο δεσμός μεταξύ του H και του Cl και σχηματίζονται ιόντα H+ και Cl-.

Παρουσίαση cx11e (μοριακοί τύποι οξέων)
Γράψτε τους μοριακούς τύπους των οξέων στην σελ.3 του ΦΑ.

Τα οξέα – Τα παιχνίδια τους με τα χρώματα

Βίντεο cx11f (Δείκτες, οξέα)

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Τα οξέα – Η σχέση τους με τα μέταλλα και άλλα

Βίντεο cx11g (αντίδραση HCL με μέταλλα)

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Τα οξέα – Η σχέση τους με τα μέταλλα και άλλα

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Βίντεο cx11i (αντίδραση HCl με CaCO3)

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Τα οξέα – Η σχέση τους με τα μέταλλα και άλλα

Λογισμικό Χημείας Γυμνασίου

Συμπληρώστε στην σελ.3 του ΦΑ στην στήλη για τα οξέα τον ορισμό, τις ιδιότητες και πού υπάρχουν τα οξέα.

ΦΑ σελ.3

1.3 Η κλίμακα pH ως μέτρο της οξύτητας
1.4 Το pH του καθαρού νερού
1.5 Το pH των όξινων διαλυμάτων
1.6 Μέτρηση του pH ενός διαλύματος

Παρουσίαση cx11k (pH)

Για να περιηγηθείτε στις παρουσιάσεις prezi μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα βελάκια του πληκτρολογίου

Περισσότερα...

Οξύ είναι η ένωση που όταν διαλύεται στο νερό δίνει κατιόντα H+.
- Όσο το pH του διαλύματος πλησιάζει προς το 0 σημαίνει ότι περιέχει περισσότερα κατιόντα H+.

Όλα τα υδατικά διαλύματα περιέχουν ιόντα H+ και OH-.
- Καθώς ανεβαίνουμε την πεχαμετρική κλίμακα αυξάνονται τα ανιόντα OH- και μειώνονται τα κατιόντα H+. Στη μέση λοιπόν της κλίμακας έχουμε τόσα H+ όσα και OH-.

Όταν ενώνονται τα ιόντα Η⁺ και ΟΗ^- δίνουν νερό. Και πραγματικά το καθαρό νερό διαλύεται σε μικρό ποσοστό σε Η⁺ και ΟΗ^- και οι ποσότητες των ιόντων είναι ίσες (Η⁺ = ΟΗ^-).

Πώς γίνεται η διάλυση του νερού; 1 μόριο Η2Ο σημαίνει 2 άτομα Η και ένα άτομο Ο. Σπάει ο δεσμός Ο-Η και μένουν τα ιόντα H+ και OH-. Οπότε αν διαλυθούν 20 μόρια νερού θα έχουμε στο διάλυμα 20 ιόντα H+ και 20 ιόντα OH-.

Το pH ενός διαλύματος μπορούμε να το μετρήσουμε με μία ηλεκτρονική συσκευή που ονομάζεται πεχάμετρο ή με το πεχαμετρικό χαρτί.

Το νερό έχει pH=7 και λέμε ότι το διάλυμα νερού είναι ουδέτερο. Και όλα τα διαλύματα που έχουν pH=7 λέμε ότι είναι ουδέτερα.
- Τα όξινα διαλύματα έχουν pH από 0 έως 7. Όσο πιο πολύ πλησιάζει προς το 0 τόσο πιο όξινο είναι ένα διάλυμα. Π.χ. το υδροχλωρικό οξύ που είναι πάρα πολύ ισχυρό οξύ έχει περίπου pH=2.
- Από 7 έως 14 το διάλυμα ονομάζεται βασικό ή αλκαλικό.

Τι είναι ένα ισχυρό οξύ; Τι σημαίνει ότι ένα διάλυμα είναι πολύ όξινο;

Το υδροχλωρικό οξύ είναι ένα πολύ ισχυρό οξύ (πολύ όξινο διάλυμα) και άμα πέσει στα χέρια μας θα το κάψει. Ή το θειικό οξύ μπορεί να διαβρώσει ακόμα και μάρμαρο.

Πείραμα στην σελ.18.
Υλικά: λεμόνι, ξίδι, aqua forte, το κουτάκι με τα πεχαμετρικά χαρτιά, γάντια.
Γράψτε σε ετικέτες τους αριθμούς από 1 έως 14, μετράμε διάφορα διαλύματα και τα τοποθετούμε σε σειρά από το πιο όξινο προς το λιγότερο όξινο.
- Μετά επαληθεύουμε με την παρακάτω εφαρμογή.